Staat het antwoord op je vraag er niet bij? Neem dan contact op met ons.
Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zijn de laatste stap om werknemers te beschermen tegen risico’s van het werk (Arbowet, artikel 3, lid 1-b). Welke PBM gebruikt worden, is vastgelegd in de RI&E van het bedrijf. Het kiezen van beschermende maatregelen voor risico’s van het werk, gebeurt volgens een vaste volgorde (arbeidshygiënische strategie). Die bestaat uit vier stappen:
Kortom, PBM beschermen tegen risico’s waartegen geen andere bescherming mogelijk is.
Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn in drie categorieën ingedeeld:
Tip: Op de website van Volandis staat duidelijke uitleg over verschillende soorten PBM.
De werkgever verstrekt PBM aan alle werknemers. Ook aan tijdelijke krachten en uitzendkrachten. Dit vloeit voort uit de definitie van “werkgever” in de Arbowet (artikel 1, lid 1, a-1 en a-2). Als het om arbeidsomstandigheden gaat, is de werkgever verantwoordelijkheid voor iedereen die op de werkplek arbeid verricht. Het verstrekken van PBM hoort daarbij.
Voordat de uitzendkracht aan het werk gaat, informeert het inlenende bedrijf de uitzendorganisatie over de risico’s van het werk en de beschermende maatregelen. Dan worden ook de nodige PBM besproken.
Tip: Bekijk Doorgeleidingsplicht: wie doet wat? Voor meer informatie over de taak- en verantwoordelijkheidsverdeling tussen inlener, uitzendorganisatie en uitzendkracht.
Dat kan en dat gebeurt in de praktijk ook. Wanneer dit gebeurt, wordt dit in het contract met het inlenende bedrijf vastgelegd. Ook wordt vastgelegd wie voorlichting en uitleg geeft, en wie op de werkplek toeziet op de veiligheid en het (correcte) gebruik van PBM. Een medewerker van het uitzendbureau is namelijk niet altijd op de werkplek aanwezig en kan dus niet zien wat daar gebeurt. Wanneer het uitzendbureau PBM verstrekt, kan dit gevolgen hebben voor de aansprakelijkheid bij arbeidsongevallen (zie de laatste vraag in dit overzicht).
Niet altijd, maar belangrijk is dat de gekozen PBM wel dezelfde bescherming bieden. Omdat uitzendkrachten soms maar kort bij de inlener werken, zijn specifieke PBM niet altijd beschikbaar. Bijvoorbeeld omdat ze op maat gemaakt moeten worden. De inlener moet dan zorgen voor een volwaardig en gelijkwaardig alternatief zodat de uitzendkracht het werk veilig kan uitvoeren.
Voorbeeld: In bedrijven waar gehoorbescherming nodig is, dragen medewerkers otoplastieken. Deze worden op de persoon aangemeten. Bij tijdelijk werk kunnen herbruikbare oorpluggen als gelijkwaardige bescherming dienen. Als er niet in een warme omgeving wordt gewerkt, zijn oorkappen ook een optie. Watjes of schuimrollen zijn geen gelijkwaardige middelen!
Ja! Wanneer in de RI&E wordt beschreven dat PBM nodig zijn, dan zijn medewerkers verplicht die te gebruiken (Arbobesluit artikel 8.3, lid 2). Belangrijk is dat de werkgever toeziet op het gebruik en goede voorlichting en instructie geeft. Medewerkers moeten uitgelegd krijgen waartegen de middelen beschermen en hoe ze gebruikt moeten worden. Voorlichting en instructie moet regelmatig worden herhaald, zodat iedereen alert blijft. Alleen instructie op de eerste werkdag is niet voldoende.
Tip: Zie ook de pagina over werkinstructies als basis voor veilig werken.
Soms zijn er persoonlijke (medische) omstandigheden waardoor een medewerker bepaalde PBM niet kan gebruiken. In dat geval wordt samen met een inhoudsdeskundige, bijvoorbeeld de bedrijfsarts, gezocht naar een passende oplossing: bijvoorbeeld het aanpassen van het werk, het verplaatsen van de werkzaamheden of het aanpassen van de PBM.
Nee, alle maatregelen die in het kader van de Arbowet genomen worden om werknemers veilig en gezond te laten werken, worden door de werkgever kosteloos beschikbaar gesteld (Arbowet, artikel 44). Dit betekent ook dat de werkgever geen borg mag stellen voor verstrekte PBM. Wel kan worden vastgelegd hoe wordt opgetreden bij opzettelijke beschadiging of kwijtmaken van PBM.
Bedrijven kunnen van fiscale regels gebruik maken bij het verstrekken van PBM. Sinds 1 januari 2015 kunnen arbovoorzieningen kosteloos worden vergoed via de Werkkostenregeling (WKR), op voorwaarde dat:
Tip: Meer informatie over de WKR staat op de website van de belastingdienst.
Ook kunnen verzekeringen mogelijk zijn voor bijzondere voorzieningen en verzuimpreventie. Raadpleeg hiervoor een financieel adviseur. Sommige ziektekostenverzekeraars bieden vergoedingen die ook van toepassing kunnen zijn op PBM. Denk bijvoorbeeld aan een bril op sterkte of orthopedische schoenen / inlegzolen. De mogelijkheden verschillen per verzekering.
Het inlenende bedrijf biedt gelijkwaardige PBM aan de werknemer. Wanneer de standaard PBM niet passen bij de individuele situatie, dan is het aan de uitzendorganisatie om met de uitzendkracht, inhoudsdeskundige en inlenend bedrijf naar mogelijkheden te zoeken.
Het verstrekken van PBM valt onder de zorgplicht van de werkgever voor een veilige en gezonde werkplek. Bij een ongeval op de werkvloer wordt o.a. nagegaan of PBM voor het werk nodig zijn, of ze zijn verstrekt en of ze op de juiste manier zijn gebruikt. Al deze factoren spelen mee in het beantwoorden van de vraag wie aansprakelijk wordt gehouden voor de geleden schade na het ongeval.